Projecten – Huib Sneep

Wetenschappelijk onderzoek Naturalis ‘Hidden Biodiversity’

In een breed consortium van o.a. Universiteiten, wetenschappelijke organisaties en bedrijven werkt Huib de komende jaren mee aan een onderzoek naar verborgen biodiversteit in de stedelijke omgeving. Diertjes, sporen van paddestoelen, planten, bacteriën en meer, die zo klein en onopvallend zijn dat niemand ze waarneemt. Het onderzoek wordt geleid door het Leidse museum en centrum voor biodiversiteit Naturalis.

“Ik denk dat er een veel grotere diversiteit aan natuur in de stad is dan mensen vaak zien. Denk aan het bodemleven, maar ook wat er leeft in verticale tuinen en groene wanden”, zegt Huib. “Er wordt wel naar specifieke soorten gezocht, maar nog nooit zo breed gekeken welke natuur er in de stad is, vanuit een groot scala aan vakgebieden en op onverwachte plaatsen.” Hij vindt het ook leuk dat hiermee zijn kennis en ervaring van 40 jaar in het vakgebied, wordt gedeeld en vastgelegd.

Het onderzoek is gestart in 2022 en gebeurt onder leiding van de hoofdonderzoeker van Naturalis, dr. Michael Stech. Het onderzoek loopt vier jaar. Vijf werkgroepen met elk een diversiteit aan vakgebieden gaan met verschillende subvragen aan de slag, met diverse onderzoeksmethodes.

Lees meer over de partners en onderzoeksopzet op de website van Naturalis.

Centrale Bibliotheek Alphen a/d Rijn – 2020

In mei 2017 werd Huib Sneep met zijn bedrijf Greenwave Systems dat groene wanden maakt, betrokken bij het ontwerp voor een nieuwe Bibliotheek van Alphen aan den Rijn. Dit resulteerde vier jaar later in twee prachtige groene gevels en een enorme, weelderige patio-tuin.

De weelderige patio ontworpen door Huib Sneep, is het hart van de parkeergarage. De tuin van 160 vierkante meter bevindt zich op het dak van de nieuwe bibliotheek.

In mei 2020 werd het groen aangelegd, en sinds die tijd onderhoudt Huib de patio. Een jaar na aanleg is de daktuin al in volle groei en bloei. Ook midden in de winter, in december 2022 is het een groene oase. Architect Common Affairs uit Amsterdam spreekt vol lof over de “weelderige binnentuin” die er volgens hen “geweldig uitziet”.

Lees meer over de groene gevels van de Bibliotheek op www.greenwavesystems.nl

Anne Frankboom in Schiedam – 2017

In 2010 kwam op initiatief van raadslid Frans Hamerslag en wethouder Ad Hekman een jonge nazaat van de Anne Frank-boom naar Schiedam. Het boompje is jarenlang door Huib Sneep opgekweekt en in 2017 in het Schiedamse stadspark De Plantage geplant.

Het is een zaailing van de Amsterdamse boom waarop Anne Frank uitkeek terwijl zij ondergedoken zat in het Achterhuis van juli 1942 tot augustus 1944. Ze schreef meermaals in haar dagboek over de boom die ze vanuit het zolderraam kon zien. In augustus 2010 is die boom, een witte paardekastanje, omgewaaid.

Maar de Anne Frank Stichting had het initiatief genomen om honderd kastanjes te rapen, te laten kiemen en als jonge zaailingen te verkopen. Om ze over de hele wereld te verspreiden als herinnering aan de vervolging van Joden en andere minderheidsgroepen in de WOII.

En zo kocht Schiedam er één, een jonge twijg van 40 centimeter die de wethouder en het raadslid samen ophaalden in Amsterdam. Het stadsbestuur zocht vervolgens een plek om hem veilig te laten opkweken, en zo kwam de zaailing in een grote pot in de tuin van Huib Sneep te staan.

De jonge Anne Frankboom groeide voorspoedig. In 2017, toen de Plantage 250 jaar bestond, is de boom in De Plantage geplant. Dat deed Burgemeester Lamers samen met twee schoolkinderen, in aanwezigheid van vele Schiedammers en mensen van de Anne Frank Stichting.

De boom heeft een bijzondere boombeschermkrans met daarin de kernwoorden ‘Vrijheid’ en ‘Verbondenheid’ en ‘de boom die alles zag’. Die woorden zijn geselecteerd door buurtbewoners die in samenwerking met de gemeente en ontwerper Paul de Graaf de Cortenstalen krans ontworpen hebben.

In de poten van de beschermkrans is bovendien een van de populairste ‘Geocaches’ van de regio verstopt. Jaarlijks begeleidt Huib de boom nog met snoeien en onderhoud.

Stadsducten Prinsenbeek – 2006

In 2006 werden de A16 verdubbeld en de HSL aangelegd ter hoogte van Prinsenbeek. Om te voorkomen dat de plaats Prinsenbeek geïsoleerd zou raken van Breda, maakte de gemeente met Rijkswaterstaat de afspraak om twee viaducten over de verkeerscorridor heen te bouwen: de Stadsducten. In opdracht van de gemeente Breda werd Huib Sneep gevraagd de technische inrichting en irrigatie te ontwerpen.

De twee Stadsducten zijn per stuk ongeveer een hectare groot. Het zijn in feite twee enorme daktuinen, met een grondlaag van een meter dik. Het met Huib ontworpen drainageysteem voorkomt wateroverlast bij regen en in de winter. Het irrigatiesysteem moest verdroging in de zomer voorkomen.

Na de aanleg van de technische inrichting heeft de gemeente zelf de inrichting en beplanting geregeld. Zo kon het nieuwe park Overbos aan beide zijden van de A16, ontworpen door bureau Juurlink & Geluk, zich uitstrekken als een ononderbroken geheel over de snelweg heen.

Nu 15 jaar later is het groen op de Stadsducten zodanig ontwikkeld, dat je als fietser of voetganger haast ongemerkt de enorme verkeerscorridor passeert. De regionale krant BN de Stem noemt het park: “het cadeau waar Prinsenbeek nog steeds blij mee is”.

Terugblik mini-symposium ‘Innovatieve Boomprojecten’

Een van mijn voornemens bij het afscheid van BSI Bomenservice was om mij meer te richten op projecten in mijn eigen omgeving. Inmiddels is dat vijf jaar geleden. Jaren waarin ik minder op het landelijke ‘bomentoneel’ zichtbaar was, maar met een keur aan bijzondere, leuke en spraakmakende projecten in de regio Rijnmond mijn belofte meer dan waar gemaakt heb. Stuk voor stuk veelzijdige en onconventionele projecten rondom de monumentale Jeneverstad waarin ik woon.

Het delen van deze projecten was de insteek van het mini-symposium op 23 juni 2016 in de prachtige groene bibliotheek Schiedam. Een ochtend om inspiratie op te doen en kennis te delen, is het inderdaad geworden.

Hieronder een aantal reacties van deelnemers.

“Het was erg goed om te horen hoe positief Huib over werkzaamheden en aandacht voor groen is. Wil graag dat dit verhaal niet alleen vakbroeders maar ook Schiedammers bereikt. Maar Huib houdt in september gelukkig nog een lezing in de bibliotheek voor Schiedammers.” – Bert Vos, programmamanager slimme en gezonde stad, gemeente Schiedam

“Het mini-symposium voldeed volledig aan de titel: innovatieve aanpak. Door een groenmens volwaardig mee te laten denken in de aanpak van deze ‘renovatie’ van de kademuren, ontstond een andere aanpak. Een waarbij de boom en de groeiplek van de boom de logistiek, de snelheid en de volgorde bepaalde. Ook nu weer bleek dat deze aanpak alleen tot stand kan komen als de juiste deskundigheid/vakmanschap aan de tafel zit. Een mooi voorbeeld, waarbij de totale exploitatie belangrijker was dan alleen maar te kijken naar de projectopgave. Dit soort conceptontwikkelingen zou je op tal van terreinen kunnen doen. De drive is: we gaan het doen. Meer dan voor herhaling vatbaar.” – Radboud Sinnecker, management consultant

“Ik vond het heel leerzaam, het geeft je een andere kijk op bomen en de werkzaamheden, maar ook hoe je met de overlast voor de bewoners kan omgaan. Prima locatie en een hartelijk ontvangst. Ik kan het iedereen aanbevelen.” – Krista Werker

“Dank voor de inspirerende ochtend! Ben na afloop nog even blijven hangen bij de werkzaamheden rond de lange haven. Mooi om te zien hoe een echt civieltechnisch werk op innovatieve wijze een win-win situatie weet te pakken voor de bomen. Knap stukje werk! Heb dit meteen met de collega’s in het Haarlemse gedeeld.” – Djorn Noordman, strategisch beheerder, gemeente Haarlem

“Ik heb de bijeenkomst als informatief leerzaam ervaren met een prettige sfeer. Vond het jammer dat ik gezien mijn tijdsindeling van de dag niet bij het onderdeel ‘horizontale tuinen’ kon blijven. Maar ja, een mens kan nu eenmaal niet alles hebben.” – Koos Zuidgeest, Zuidkoop Natural Projects

“Erg interessant mini-symposium, voor mij met veel bekende onderwerpen.” – Piet Bliek, procesmanager groen, gemeente Schiedam

Dit symposium werd georganiseerd in samenwerking met Professor Sneep Journalistiek

Voedselbos Vlaardingen

Een van mijn collega’s in het Rotterdams Forest Garden Netwerk (RFGN) kwam eind 2014 op het idee om een voormalig recreatieveld aan de westkant van Vlaardingen een voedselbos aan te leggen. Inmiddels is het braakliggend terrein veranderd in een bloeiend bos waar al volop geoogst wordt. Het is zo aangeplant dat de bomen geen last hebben van de natte veenweidegrond.

Het terrein, dicht tegen de bebouwde kom van de Westwijk aan, werd al jaren niet meer gebruikt. We zijn in overleg gegaan met het recreatieschap Midden Delfland – de beheerder van het stuk land – en hebben hen onze plannen om het terrein te ontwikkelen tot een Forest Garden, Voedselbos of ‘Eetbaar Park’ voorgelegd.

Dat mocht. We hebben het terrein van 1 hectare officieel – zwart op wit – voor 20 jaar in bruikleen gekregen. Dat die lange termijn vastligt, is belangrijk omdat de ontwikkeling van de beplanting een behoorlijke tijd vergt. En omdat er flink in het terrein geïnvesteerd zou gaan worden, om maximaal resultaat op landschappelijk en ecologisch gebied te bereiken. Met andere woorden: om te zorgen dat het er mooi uitziet en goed op gaat leveren.

Aanleg voedselbos januari 2015 — Klaar voor de aanleg in januari 2015.

De uitdaging voor mij in dit project had met de bodem te maken. Het terrein is deel van een relatief nat veenweidegebied en zo’n soort bodem maakt het moeilijker om ook bomen te hebben die honderd jaar oud kunnen worden. Daarvoor heb ik een terpenstructuur ontwikkeld die sterk doet denken aan de bewoning van de Vlaardingse polders 1000-3000 jaar geleden. Zoals de huizen, vruchtbomen en akkertjes op hoger gelegen terpen droog bleven terwijl het gebied verder ‘s winters overstroomde, zo staan de bomen die minstens honderd jaar oud moeten kunnen worden ook ‘hoog en droog’ op hun terpen. De oude boerderijen staan hier ook nog altijd op hun verhogingen. De manier van aanplanten van het bos past op deze manier mooi in de historie van het gebied. De grond voor de terpen kwam vrij uit het terrein omdat in ons landschapsplan ook het maken van open water een belangrijke element vormt.

Ik heb voor de bomen een terpenstructuur ontwikkeld die sterk doet denken aan de bebouwing van de Vlaardingse polders 1000-3000 jaar geleden.

Voedselbos januari 2016 — De jonge aanplant in januari 2016.

Het bos is inmiddels helemaal aangeplant en nu in dagelijks beheer van de stichting Voedselbos Vlaardingen. Onderdeel van het plan is voortdurend monitoren, in samenwerking met Bureau Stadsnatuur Rotterdam en de Universiteit Wageningen. Zij houden de ontwikkeling en toename van dieren- en plantensoorten nauwkeurig bij. Ook vindt er een jaarlijkse bodembalansanalyse plaats om te zien hoe de bodem zich ontwikkelt – en steeds optimaler wordt – qua mineralengehalte.

Rotterdams Forest Garden Netwerk houdt nog op afstand de data uit de monitoring in de gaten en noteert de ervaringen voor nieuwe projecten. Uit het Voedselbos wordt inmiddels volop geoogst.

De opbrengst is voor de vrijwilligers en bezoekers, zoals de schoolklassen uit de wijk die er natuur en milieu-educatie krijgen. Meer weten? Kijk op de website van Voedselbos Vlaardingen.

Leilinden rotonde Sint Oedenrode

Vijftien jaar geleden werkte ik – toen binnen mijn bedrijf BSI Bomenservice – mee aan een van de ‘groeiprojecten’ van kunstenaar Sjoerd Buisman. Dit is tot een prachtig project uitgegroeid!

De leilinden op de binnenkant van de rotonde in Sint Oedenrode hebben we destijds zo gekweekt dat ze geen gewone rechte stammen hebben maar schuin groeien, met de draairichting van de rotonde mee. De bomen wijzen je als het ware in de goede richting de rotonde op als je aan komt rijden. Die meedraaiende stammen vormen een heel bijzonder beeld.

34-DSCF5378 — De ‘meedraaiende stammen’ wijzen je de rotonde op.

Het park in de Bibliotheek Schiedam – 2015

“De bieb moest een ‘place to be’ worden”

Het concept bibliotheek is de laatste jaren behoorlijk veranderd, en daar moeten bibliotheken zich aanpassen. Volgens de Schiedamse directeur betekent dat: de bieb moet nu een place to be worden. Een plek waar je graag bent, kennis tot je neemt, elkaar ontmoet en wat kan drinken. Dat is hem gelukt!

Het gebouw waar de bibliotheek heen zou verhuizen – De Korenbeurs – was nog leeg. De interieurarchitect Jan David Hanraath riep mijn hulp in om samen te komen tot een volledig integraal ontwerp voor de inrichting van het monumentale pand.

Mijn kennis van bomen in bakken en groeiplaatsen was hier van grote waarde. In samenwerking tussen groen- en interieurarchitect en bibliotheekdeskundigen, onder de naam ‘ministerie van verbeelding’ is het gewenste ontwerp gemaakt.

De nieuwe bibliotheek is een weelderige groene oranjerie geworden waarin je uiteraard boeken kan lenen, maar ook kunt eten, drinken, studeren, ontmoeten en feestelijke gelegenheden kunt vieren.

In juni 2015 verhuisde de bibliotheek. Het werd vrijwel meteen een ongelooflijk succes. De Schiedamse bieb kreeg landelijke bekendheid en in de eerste zes maanden trok het nieuwe pand al 100.000 bezoekers. In perspectief: Schiedam heeft 75.000 inwoners. Dat bezoekersaantal ligt 50 procent boven het meest optimistisch gedroomde scenario van de directeur.

Een belangrijk deel van het ontwerp is ook eetbaar groen: binnen in de ruimte is een moestuin waar ingrediënten worden gekweekt voor het horecagedeelte. Denk aan muntthee, vijgen van de boom, aardbeien, kool, paprika’s etcetera. Het eeuwenoude gebouw had dankzij het monumentale glazen dak al prachtige mogelijkheden hiervoor.

Eetbaar groen voor het horecagedeelte is een belangrijk deel van het ontwerp. In de bibliotheek worden munt, vijgen, aardbeien en paprika’s gekweekt.

Ik kom er zelf regelmatig en ga er graag voor zakelijke ontmoetingen heen. Het gebouw is nu ook erg gewild voor openingen, tentoonstellingen, bruidsfoto’s en populair bij toeristen in de binnenstad. Allemaal afgeleide activiteiten die niemand bij een bibliotheek bedacht had, maar die er dankzij het prachtige groene ontwerp nu plaatsvinden. Ook de feestelijke projectondertekening van de Schiedamse kademuurrenovatie door Boskalis vond er bijvoorbeeld plaats. In een bieb!

De uitvoering van het project is in samenwerking met Zuidkoop Natural Projects (Dennis Zuidgeest), die ermee de vakprijs ‘Interieurbeplanting van het Jaar’ won. Volgend jaar doet hij mee voor de Europese vakprijs.

Gusto MSC – 2015

Een grote levende boom binnen in een kantoor

Het bedrijf Gusto MSC, een van de grootste engineers van boorplatforms van de wereld en gevestigd in Schiedam, heeft een voormalige timmerloods van Wilton-Feijenoord verbouwd tot hun nieuwe high-tech kantoor. In dat gebouw moest een levende boom komen, zo had de architect in de tekeningen gezet.

Maar ze hadden nog geen idee hoe ze het aan moesten pakken. Want hoe krijg je een levende boom binnen in een gebouw, en dan ook nog in een relatief donker atrium, zonder volle grond? Mijn hulp werd ingeroepen.

Door lichtmeting hebben we allereerst vastgesteld welke bomen in het atrium kunnen leven. Daarna is voor die boom een grote bak samengesteld. Die groeiplaats biedt genoeg ruimte voor veertig jaar, om de boom – nu zes meter – uit te laten groeien tot een imposante reus.

Als in een touwtrekwedstrijd werd de boom op zijn plek getild. Een mooie ceremonie waarbij de komst van de boom echt een happening werd.

Samen met de werknemers van Gusto en boomklimmers waar ik vaak mee samenwerk, hebben we de boom met allerlei touwen en katrollen, als in een touwtrekwedstrijd op zijn plek getild. Met handkracht, dus. Het werd zo een mooie ceremonie, waarbij de burgemeester ook aanwezig was, en de komst van de boom in het nieuwe kantoor echt een happening werd.

Dit project was een samenwerking met Zuidkoop Natural Projects, Treetment en JHK architecten