Een van mijn collega’s in het Rotterdams Forest Garden Netwerk (RFGN) kwam eind 2014 op het idee om een voormalig recreatieveld aan de westkant van Vlaardingen een voedselbos aan te leggen. Inmiddels is het braakliggend terrein veranderd in een bloeiend bos waar al volop geoogst wordt. Het is zo aangeplant dat de bomen geen last hebben van de natte veenweidegrond.
Het terrein, dicht tegen de bebouwde kom van de Westwijk aan, werd al jaren niet meer gebruikt. We zijn in overleg gegaan met het recreatieschap Midden Delfland – de beheerder van het stuk land – en hebben hen onze plannen om het terrein te ontwikkelen tot een Forest Garden, Voedselbos of ‘Eetbaar Park’ voorgelegd.
Dat mocht. We hebben het terrein van 1 hectare officieel – zwart op wit – voor 20 jaar in bruikleen gekregen. Dat die lange termijn vastligt, is belangrijk omdat de ontwikkeling van de beplanting een behoorlijke tijd vergt. En omdat er flink in het terrein geïnvesteerd zou gaan worden, om maximaal resultaat op landschappelijk en ecologisch gebied te bereiken. Met andere woorden: om te zorgen dat het er mooi uitziet en goed op gaat leveren.
De uitdaging voor mij in dit project had met de bodem te maken. Het terrein is deel van een relatief nat veenweidegebied en zo’n soort bodem maakt het moeilijker om ook bomen te hebben die honderd jaar oud kunnen worden. Daarvoor heb ik een terpenstructuur ontwikkeld die sterk doet denken aan de bewoning van de Vlaardingse polders 1000-3000 jaar geleden. Zoals de huizen, vruchtbomen en akkertjes op hoger gelegen terpen droog bleven terwijl het gebied verder ‘s winters overstroomde, zo staan de bomen die minstens honderd jaar oud moeten kunnen worden ook ‘hoog en droog’ op hun terpen. De oude boerderijen staan hier ook nog altijd op hun verhogingen. De manier van aanplanten van het bos past op deze manier mooi in de historie van het gebied. De grond voor de terpen kwam vrij uit het terrein omdat in ons landschapsplan ook het maken van open water een belangrijke element vormt.
Ik heb voor de bomen een terpenstructuur ontwikkeld die sterk doet denken aan de bebouwing van de Vlaardingse polders 1000-3000 jaar geleden.
Het bos is inmiddels helemaal aangeplant en nu in dagelijks beheer van de stichting Voedselbos Vlaardingen. Onderdeel van het plan is voortdurend monitoren, in samenwerking met Bureau Stadsnatuur Rotterdam en de Universiteit Wageningen. Zij houden de ontwikkeling en toename van dieren- en plantensoorten nauwkeurig bij. Ook vindt er een jaarlijkse bodembalansanalyse plaats om te zien hoe de bodem zich ontwikkelt – en steeds optimaler wordt – qua mineralengehalte.
Rotterdams Forest Garden Netwerk houdt nog op afstand de data uit de monitoring in de gaten en noteert de ervaringen voor nieuwe projecten. Uit het Voedselbos wordt inmiddels volop geoogst.
De opbrengst is voor de vrijwilligers en bezoekers, zoals de schoolklassen uit de wijk die er natuur en milieu-educatie krijgen. Meer weten? Kijk op de website van Voedselbos Vlaardingen.